Zaślepienie

Cyrk kupił niedźwiedzia polarnego. A ponieważ potrzebny był tylko na pokaz, nie do tresury, zamknięto go w wozie tak małym, że niedźwiedź nie mógł się w nim nawet obrócić. Dlatego robił zawsze tylko dwa kroki do przodu i dwa kroki do tyłu.
Po wielu latach ulitowano się nad nim i sprzedano go do zoo.
Tam miał obszerna klatkę z wybiegiem, lecz nadal robił tylko dwa kroki do przodu i dwa kroki do tyłu. Zapytany przez innego niedźwiedzia o powód, odrzekł: "Tak długo byłem zamknięty w ciasnym wozie cyrkowym".

W ten sposób miniona niedola - za sprawą przyzwyczajenia - staje się porządkiem. Jest wewnętrznym obrazem przeszłego ograniczenia, zasłaniającym teraźniejszą przestrzeń i swobodę.
Zwyczaj działa wtedy jak sumienie, albowiem także w sumieniu widzenie zostaje zastąpione przez wewnętrzny obraz.
Sumienie sprawia, że to, co już minęło, działa tak, jak gdyby jeszcze istniało.

Bert Hellinger